Cukrzyca stanowi poważny problem społeczny w Polsce i na świecie.
Dominującą postacią jest cukrzyca typu 2.. Mimo rozwoju farmakologicznych metod postepowania , a także postępu opieki diabetologicznej, znaczna część diabetyków nie uzyskuje odpowiednich wartości wskaźników wyrównania cukrzycy. Jednym z powodów jest brak aktywności fizycznej.
Organizm ludzki przystosowany jest do wykonywania określonej ilości wysiłku i tylko wtedy funkcjonuje prawidłowo.
Postęp technologiczny objawiający się m.in. ogromną ilością urządzeń ułatwiających codzienne funkcjonowanie, które wyręczają ludzi w ich pracy przyczynia się do zmniejszonego wydatku energii, co z kolei prowadzi do nadwagi i ostatecznie otyłości.
Brak ruchu i otyłość są głównymi przyczynami wystąpienia cukrzycy i prowadzą do insulinooporności (zmniejszenie wrażliwości tkanek na insulinę). Dużą rolę odgrywa również nieprawidłowa dieta (nieregularne żywienie, wysoka ilość węglowodanów o wysokim IG, duża ilość nasyconych kwasów tłuszczowych).
Systematyczny wysiłek ma nieoceniony wpływ na zdrowie. Jednak w przypadku cukrzyków jest zależny od wielu czynników. Są to m.in. stan zdrowia i wydolności fizycznej, charakterystyka wysiłku, dieta, poziom nawodnienia, a także ostatni posiłek. Cukrzyca typu 2, charakteryzuje się opornością na insulinę, względnym niedoborem insuliny i przewlekłą hiperglikemią. Osoby chore na cukrzycę charakteryzują się ponadto zmniejszoną wydolnością fizyczną, do której przyczyniają się zaburzenia metaboliczne.
Cukrzyca typu 2, charakteryzuje się opornością na insulinę, względnym niedoborem insuliny i przewlekłą hiperglikemią. Osoby chore na cukrzycę charakteryzują się ponadto zmniejszoną wydolnością fizyczną, do której przyczyniają się zaburzenia metaboliczne.
Są to m.in.
- nieprawidłowe wydzielanie i działanie insuliny
- przewlekła hiperglikemia (zbyt wysoki poziom glukozy we krwi)
- współistniejące zaburzenia lipidowe (zwiększone stężenie wolnych kwasów tłuszczowych)
- mięśnie chorych wykazują upośledzenie wychwytu glukozy
Odpowiedzią organizmu na podjęty regularny wysiłek fizyczny są zmiany adaptacyjne:
- zwiększenie wydolności
- zwiększenie insulinowrażliwości (jeden z najważniejszych efektów ćwiczeń fizycznych, poprawia efektywność wychwytu glukozy)
- zwiększenie ekspresji genu GLUT 1 i GLUT 4 (usprawniony wychwyt glukozy z krwi, niezależny
od wydzielania insuliny) - poprawa czynności wydzielniczej insuliny przez komórki trzustkowe
- zmniejszenie otyłości i zmiana komponentów ciała
- opóźnienie lub całkowite zapobieganie rozwoju niektórych powikłań cukrzycy
Należy pamiętać o regularności podejmowania wysiłku.
Wzrost insulinowrażliwości po 10 tygodniowym treningu osób chorych na cukrzycę typu 2 ustąpił po 6 dniach zaprzestania ćwiczeń – szybciej niż u osób zdrowych.
Środki ostrożności niezbędne podczas wysiłku osoby chorej na cukrzycę typu 2:
Wysiłek fizyczny oparty jest na pracy mięśni, które pozyskują energię z glukozy.
Ruch w pewnych okolicznościach może prowadzić do nadmiernego spadku cukru we krwi – hipoglikemii. Dlatego aby tego uniknąć należy stosować kilka zasad:
- nie należy podejmować aktywności fizycznej na czczo, najlepiej 2 godz. po lekkim posiłku
- idąc na spacer lub trening zabieramy ze sobą łatwo przyswajalne węglowodany (cukier w kostkach, słodki napój)
- nie należy podejmować ćwiczeń gdy poziom cukru przed wysiłkiem nie przekracza 100 mg/dl (5,5 mmol/l) lub przekracza 300 mg/dl (16,6 mmol/l); przy obecności ciał ketonowych w moczu
zbyt wysoka jest już wartość 250 mg/dl (13,8 mmol) - nie wolno podejmować wysiłku w czasie przeziębienia, gorączki lub złego samopoczucia
NORBERT TEOFILAK
trener personalny